Wikilandj
Register
No edit summary
(fix)
Line 1: Line 1:
 
{{Infebóks plaots|
 
{{Infebóks plaots|
|saort plaots=Dörp
+
|saort plaots=Stad
 
|aafb2=
 
|aafb2=
 
|aafb=
 
|aafb=

Revision as of 08:35, 16 January 2010

Stad
Naom Gäörne
Spraok Zee taal
Glouf Euverwaegend katteliek
Inwoeanerstaal 664
Börgersmeister Bèr Mans
Gelaengen in Ten noearde van Saenteim
Grènsj aan Saenteim


Gäörne (Nederlands: Gaarnood of Gaernoid Ingels: Gernet Frans: Guerne Silozi: Gyalin Spaans: Guernita Iteljaans: Guernio Slowaaks: Gzarnič Plātter: Gōarnōt Pruus: Garnood Portegees: Guernu Roemeens: Garnu, Ghernu, Gârnu, Gãrnu, Garniu, Gârniu Ripuarisch: Gurne Fries: Guurne Deens: Gyrne Zeeuws: Gaornood Saterlandjs: Gärnood) is 't dörp mit de meiste versjèllende etnische gruup in gans Mäöres. De plaats kint 18 offesjieële näöm in 17 versjèllende täöl. 't Plaetske stuit ónger angere bekindj óm de groeate kirkelikheid. D'n haelf van alle inwoeaners woeantj in 't kloeaster. De miense in 't dörp zeen dao erg gruuetsj óm. [[aafbeilding:Maennerbruurskirk.jpg|thumb|De Maennerbruurskirk.]]

Naom

De naam Gäörne stamp aaf van guurnoead. Dit wies op get guurs wo noead is, dus hieë slech waer. De name in anger täöl zeen aaftrèksels van guurnoead of inne volksmóndj slechewer, det natuurlik van orrezjien van slech waer of 't slechte waer aafkömp. 'n Veurbeild van 'ne oetstenjelikke naam dae van slechewer aafkömp is 't Ingels sleeched wear, 't Pruse slechtewerr, 't Franse esleguerre of 't Nederlandse slechtewair.

Gesjiedenis

      15px zuuch Gesjiedenis van Gäörne veur g'r höjdjziej euver gezem óngerwèrpe.

[[aafbeilding:GaorneKloeasterstraot.jpg|thumb|De Kloeasterstraot, ein dèr aajste sträöt in Mäöres.]]

Gäörne wuuertj veur 't ieës vermeld in 420 oppe Stein van Huèt. 't Plaetske stuit den bekindj es 'n dörp mit weinig aanhang veur 'n geluif en wuuertj daoróm aangevalle door de legers van Huèt. D'n aanval stoptj nao inkele jaore en daonao heurtj me nieks mieë van Gäörne. Pas in 1239 mèrk me weer get op. Gäörne krieg 'n kirkske. d'r Loog, zoea bliek oete dokkemaenter, al 'n kloeaster. Teves bliek oete dokkemaenter det de kloeasterstraot dend'rtieje vriejwaal 'tzelfde d'r oet zoog es taengewuuerdig. Dit weitje wit me door 'ne praent dae me vónj tösse die dokkemaenter. In de Middelieëwe waerde väöl genotieërd euver 't dörp, wo me van aaf kin leije det 't dus bliekbaar 'n belangriek dörp gewaes mós zeen, dus 'n stedje.

In 1846 woor d'r 'ne stadsbrandj. D'n haelf van 't stedje brandj weg. Slechs d'n aaj stadmoer, 'n groeat deil der kirkstraot enne kloeasterstraot bleve behaaje. Wo vreuger de mert loog ligk nao de stasie. 't Dörp waerde opgeboewd en kreeg in 1896 'ne stasie. Inne Twieëde Waereld Krieg vele inkele bomme op Gäörne wo door de kirkstraot volledig vernietig waerde, me mós de kirk blùsje óm 'm te redde. Ouch de staasje woor kepot gebombardieërdj. In 1954 begós me mit de boew van 'ne nuuje stasie, dae in 1963 vaerdig woor. Dit opónthaoj koom door slech boewmatterjaal en stakinge veur loonsverhoeaging.

Glaas-in-Loead

[[Plaetje:Glaas in Loead in de Maennerbruurskirk.jpg|thumb|Glaas in Loead roet van de Maennerbruurskirk. Óntwórpe door Franck Uul.]] Gäörne steit bekindj óm zien Glaas-in-Loead-roeter. De Maennerbruurskirk en 't Maennerbruurskloeaster hange d'rs vol van. De meiste van dees roeter zeen óntwórpe door Franck Uul. Väöl roeter móste geresterieërdj waere nao d'n oearloup, ómdet ze zwaor besjadig wore door geallieieërdj vuur. d'r Zeen amper roeter in zoea verre kepot gemaak det ze neet mieë te make wore. Die roeter die waal toet die categorie heurdje mós me oppernuuj giete, meh det woor netuurlik gein perbleem. Glas in Loead is taengewuuerdig 'n echte terdisie gewaore in 't sjoeane dörpke. De meiste luuj höbbe waal zelf 'ns 'ne Glaas-in-Loead-roet gemaak. Vriejwaal eder hoes haet Glas-in-Loead-roeter. d'n Echte ambachsluuj make konstant door roeter van Glas-in-Loead. De meiste roeter zeen taengewuuerdig veur d'n iksport bedoeldj, meh nag steeds waere roeter vervange of geresterieërdj.

Taal

Offesjieële täöl in Gäörne zeen Limburgs, Nederlands, Ingels, Frans en Silozi. Verder zeen d'r nag minderhede van Spaans, Iteljaans, Slowaaks, Pruus, Portegees en Roemeens. En wore d'r vreuger minderhede in 't Fries, Deens, Zeeuws en Saterlandjs. Ripuarisch wuuertj neet genömp ómdet 't te kórt biej 't Limburgs ligk óm te idaentefisieëre. 't Plātter waerde inne middelieëuwe gekaldj en is de veuraojer van 't Limburgs. 't Mäöres is noeaits zoea in trèk gewaes in Gäörne. De naam veur Gäörne in 't Mäöres is ónoffesjieël en is Güène of Gärnuèt.

Rilligie

[[aafbeilding:KattedraalGäörne.jpg|thumb|left|Kattedraal van Saenteim dae nao Gäörne verplaats is.]] [[aafbeilding:Maennerbruurskloeaster.jpg|thumb|'t Maennerbruurskloeaster.]]

Gäörne stuit d'r óm bekindj es 'n zeer geluivig dörpke. d'r Bevinje zich 'n kloeaster, 'ne pastoriej en zelfs 'n kirk in 't dörpke. In 't kloeaster zitte zo get 75 nonne en 100 monnikke. Vriejwaal 't einige geluif is 't kattelieke. 't Feit det de helf vanne inwoeaners in 'n kloeaster laef zaet zat. 't Kirkelik bestuur van Mäöres zit sins 1973 in Gäörne gevèstig, ómdet 't vriejwaal 't einige plaetske is wo nag väöl geluivige zitte.


Plattegróndj

Pater Keupstraot
*1 hiej woeantj:
MartijnM
Pater Keupstraot 2
hiej woeantj:
Pierlot
Pater Keupstraot 4
*2 hiej woeantj:
Martijn
Pater Keupstraot 6
hiej woeantj:
Aesopos
Pater Keupstraot 8
*3 hiej woeantj:
TahR78
Pater Keupstraot 10
hiej woeantj:
Pietje
Pater Keupstraot 12
*4 hiej woeantj:
Sumurai8
Pater Keupstraot 14
hiej woeantj:
Jillids
Pestoar Jan vanne Baekstraot 1
bedrief:
GTV
Pestoar Jan vanne Baekstraot 3
bedrief:
TE KOUP
Pestoar Jan vanne Baekstraot 5
hiej woeantj:
George Matthews
Pestoar Jan vanne Baekstraot 7
hiej woeantj:
Bèr Mans
Pestoar Jan vanne Baekstraot 9
hiej woeantj:
Bart Koenen
Pestoar Jan vanne Baekstraot 11
hiej woeantj:
American Eagle
Pestoar Jan vanne Baekstraot 13
Pestoar Jan vanne Baekstraot
hiej woeantj:
Lokixx
Pestoar Jan vanne Baekstraot 2
hiej woeantj:
Censuree
Pestoar Jan vanne Baekstraot 4
hiej woeantj:
M. van Gent
Pestoar Jan vanne Baekstraot 6
hiej woeantj:
Echocho
Pestoar Jan vanne Baekstraot 8
hiej woeantj:
Umbel
Pestoar Jan vanne Baekstraot 10
sjop:
TE KOUP
Pestoar Jan vanne Baekstraot 12
Stasie
Staasjesplein 1
Maennerbruurskloeaster
Kloeasterstraote 1/3
Pastoriej
Kloeasterstraote 5
kaffee:
De Sjienende Mörge
Kloeasterstraote 7
sjop:
Zaeletènt
Kloeasterstraote 9
sjop:
TE KOUP
Kloeasterstraote 11
Kloeasterstraote
hiej woeantj:
SPQRobin
Kloeasterstraote 2
hiej woeantj:
Anfii
Kloeasterstraote 4
Maennerbruurskirk
Kirkestraot 5
hiej woeantj:
Cléo
Kloeasterstraote 8
kaffee:
't Hölke
Kloeasterstraote 10
hiej woeantj:
Mihay
Kloeasterstraote 12
hiej woeantj:
Geleyns
Kloeasterstraote 14
hiej woeantj:
TE KOUP
Priester van Bùrgstraot 1
hiej woeantj:
TE KOUP
Koster Obaekestraot 1
hiej woeantj:
TE KOUP
Pestoar Lintjesstraot 1
hiej woeantj:
TE KOUP
Pestoar Lintjesstraot 2
hiej woeantj:
TE KOUP
Diercxstraot 1
hiej woeantj:
Dimitri
Diercxstraot 2
hiej woeantj:
Hoogvleet
Priester van Bùrgstraot 3
hiej woeantj:
TE KOUP
Koster Obaekestraot 3
hiej woeantj:
TE KOUP
Pestoar Lintjesstraot 3
hiej woeantj:
TE KOUP
Pestoar Lintjesstraot 4
hiej woeantj:
TE KOUP
Diercxstraot 3
hiej woeantj:
TE KOUP
Diercxstraot 4
hiej woeantj:
TE KOUP
Kirkestraot 1
hiej woeantj:
TE KOUP
Kirkestraot 3
hiej woeantj:
TE KOUP
Kirkestraot 7
hiej woeantj:
TE KOUP
Kirkestraot 9
hiej woeantj:
TE KOUP
Kirkestraot 11
hiej woeantj:
Alexandru
Kirkestraot 13
Kirkestraot
  1. Priester van Bùrgstraot
  2. Koster Obaekestraot
  3. Pestoar Lintjesstraot
  4. Diercxstraot (ouch Staasjesplein genömp)

Zösterstej

categorie:Gäörne categorie:Pläöts